Ο ψευδάργυρος [ΖΝ] είναι ένα από τα πιο σημαντικά ιχνοστοιχεία στο σώμα και οι ελλείψεις του συνοδεύουν πολλές ασθένειες καθώς και ορισμένους τύπους καρκίνου. . Με ασφαλές ανώτατο όριο ΗΠΑ (40 mg) και ΕΈ (25 mg) ο ψευδάργυρος περιλαμβάνεται ως οξείδιο ψευδαργύρου , οξικός , γλυκονικός ή χηλικό αμινοξύ ψευδαργύρου.
Αν και ο θειικός είναι μια συνήθως χρησιμοποιούμενη μορφή ψευδαργύρου, ο κιτρικός ψευδάργυρος, ο γλυκονικός και ο πικολινικός ψευδάργυρος απορροφώνται καλύτερα από το οξείδιο του ψευδαργύρου.
Περισσότερα από 300 ένζυμα και 1000 μεταγραφικοί παραγοντες απαιτούν ΖΝ ως καταλύτης [η παρουσία του στη φύση δεν υπερβαίνει το 0,02%.].Στον άνθρωπο [μετά τον σίδηρο] εμφανίζεται σε όλες τις κατηγορίες ενζύμων. Στις πρωτεΐνες, τα ιόντα ψευδαργύρου συντονίζονται στα αμινοξέα [όπως ασπαρτικο οξυ, γλουταμικο , κυστεΐνη και ιστιδίνη], αποθηκεύονται και μεταφέρονται στις μεταλλοθειονεΐνες . Περίπου το 10% των ανθρώπινων πρωτεϊνών (~3000) δεσμεύουν ψευδάργυρο. Ο περισσότερος ψευδάργυρος βρίσκεται στον εγκέφαλο, τους μύες, τα οστά, τα νεφρά και το συκώτι, με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις στον προστάτη και σε μέρη του ματιού. Το σπέρμα είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε ψευδάργυρο για αυτό λέγεται ότι αποτελεί και το καύσιμο του σπέρματος. Η ομοιόσταση ψευδαργύρου ελέγχεται κυρίως από το έντερο. Ο ΖΝ υπάρχει σε πολλές πρωτεϊνες, πεπτίδια, ένζυμα, ορμόνες, μεταγραφικούς παράγοντες και κυτοκίνες, απαραίτητα συστατικά για την διατήρηση της ομοιόστασης του σώματος.
Ο ΖΝ απαιτείται για τη διατήρηση της δραστηριότητας της συνθάσης του νιτρικου οξειδίου[ΝΟ], ρυθμίζει την ισορροπία μεταξύ MMPs και αναστολέων ιστού μεταλλοπρωτεϊνασών (TIMPs); την α2 μακροσφαιρίνη και την πρόδρομη πρωτεΐνη 13-αμυλοειδούς. Αλλαγές στο ισορροπία μεταξύ MMPs και TIMPs ή α2 μακροσφαιρίνης έχουν παρατηρηθεί σε καρκίνο, λοιμώξεις και γήρανση.
Η σημασία του ΖΝ συνδέεται αυστηρά με ειδικές πρωτεΐνες που ονομάζονται μεταλλοθειονεΐνες (MTs) που [δρούν ως αντιοξειδωτικά και μεταφέρουν ΖΝ σε άλλες πρωτεΐνες[μέσω οξειδο/αναγωγής].
Οι οξειδοαναγωγικές ιδιότητες των ΜΤs είναι ζωτικής σημασίας στο παροδικό στρες,αλλά είναι επιβλαβείς στη γήρανση λόγω της σταθερής οξειδωτικής βλάβης.Οι MTs δεσμεύουν τον ΖΝ και αποτρέπουν την μεταφορά σε άλλες πρωτεΐνες κατά τη γήρανση.
Μειωμένη ενδοκρινική δραστηριότητα,ΝΚ κυττάρων και παραγωγή κυτοκινών, παρατηρήθηκαν με δίαιτες χωρίς ΖΝ.Οι ΜΤs εχουν κεντρικό ρόλο στη σχετιζόμενη με ΖΝ κυτταρική ομοιόσταση [λόγω υψηλής συγγένειάς με ΖΝ] για στην αποτελεσματικότητα ολόκληρου του ανοσοποιητικού συστήματος[ΝΚ κυττάρων κ.λ.π.]
Η αλληλεπίδραση ΖΝ-γονιδίου επηρεάζει επίσης ορισμένες κυτοκίνες (IL-6 και TNF-α) και Hsp70 στη γήρανση,σε αθηροσκλήρωση και λοιμώξεις. Ορισμένοι ρυθμιστικοί ή ανασταλτικοί μεταγραφικοί παράγοντες που ρυθμίζονται από ΖΝ (NF-κβ, STAT, HSF-1), εμπλέκονται στη ρύθμιση προφλεγμονωδών κυτοκινών (IL-6 και TNF-α) και Hsp70 κατά τη διάρκεια της φλεγμονής και στη παρουσία αντιγονικών ερεθισμάτων.
Η ομοιόσταση ψευδαργύρου παίζει επίσης κρίσιμο ρόλο στη λειτουργική ρύθμιση του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Ο ψευδάργυρος έχει αναγνωριστεί ως αγγελιοφόρος που ενεργοποιεί μονοπάτια σηματοδότησης και πολλά από αυτά σχετίζονται με ανάπτυξη του καρκίνου.Διαδραματίζει δομικό ρόλο στις πρωτεΐνες δακτύλων ψευδαργύρου[ZINC FINGER…ZINFs] που αποτελούν μέρη ορισμένων μεταγραφικών παραγόντων που αναγνωρίζουν τις αλληλουχίες βάσεων του DNA στη διάρκεια αντιγραφής και μεταγραφής του.
Στο πλάσμα δεσμεύεται και μεταφέρεται από τη λευκωματίνη (60%) και την τρανσφερρίνη (10%)..Τα κύτταρα στον σιελογόνο αδένα, τον προστάτη, το ανοσοποιητικό σύστημα και το έντερο χρησιμοποιούν ψευδαργυρο για να επικοινωνήσουν με άλλα κύτταρα.
Ο μεταφορέας ντοπαμίνης περιέχει θέση δέσμευσης ψευδαργύρου η οποία, κατά τη δέσμευση , αναστέλλει την επαναπρόσληψη ντοπαμίνης.
ΠΗΓΗ: International Journal of Gerontology 2007
